در بسیاری از خانههای امروزی، فضای حمام و سرویس بهداشتی، ناگزیر با هم تلفیق میشوند. به همین دلیل، جدا کردن فضای زیر دوش از باقی قسمتهای فضا به دغدغۀ مهمی برای طراحان و صاحبخانهها تبدیل شده است. زیردوشی، عنصری است که برای دستیابی به این جداسازی به شما کمک میکند. البته زیردوشی وظایف و مزایای دیگری هم دارد که در ادامه خواهیم دید.
در این مطلب، به شما میگوییم که زیردوشی چیست، چه نقشی در حمام و سرویس بهداشتی ایفا میکند، چه مزایا و معایبی دارد و انواع اصلی آن کدام است.
زیردوشی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
زیردوشی (Shower Tray) یک عنصر یکپارچه و ضدآب با شیب ملایم است که زیر دوش (کابین، پنل یا شیرآلات دوش) بر روی کف حمام نصب میشود و از پاشیدن و نشت آب به فضای خارج از دوش جلوگیری میکند.
هر زیردوشی میبایست بهدرستی آببندی شود تا آب از زیر ساختار آن نشت نکند. همچنین، معمولاً یک لبه دارد تا از ریختن آب به اطراف جلوگیری شود.
زیردوشیها در انواع مختلف (از نظر نحوۀ نصب، جنس، رنگ، شکل، آستانه و ابعاد) به عنوان بخشی از کیت کابین دوش یا به صورت یک قطعۀ جداگانه عرضه میشوند.
مزایای زیردوشی چیست؟
زیردوشی دارای چندین نقش کلیدی است:
- فضای زیر دوش را از سایر بخشهای حمام و سرویس بهداشتی جدا و آن را بهداشتیتر میکند؛
- از پاشیدن آب به فضای خارج دوش جلوگیری میکند؛
- کف را در برابر هر گونه نشتی محافظت میکند؛
- مانند یک قیف، آب را به سمت زهکش هدایت میکند؛
- به عنوان یک عنصر دکوراسیون در اشکال، جنسها و رنگهای مختلف عرضه میشود و میتواند باعث زیبایی فضای حمام شود؛
- افراد خردسال و کهنسال را در برابر لغزیدن و افتادن محافظت میکند؛
- جلوی پاشیدن و نفوذ آب به کابینت و سایر تجهیزات حساس حمام را میگیرد؛
- باعث میشود سایر بخشهای سرویس بهداشتی (غیر از زیر دوش) خشک بماند و بتوانید بلافاصله پس از استحمام از روشویی برای آرایش و… استفاده کنید.
معایب زیردوشی چیست؟
برای زیردوشی، دو عیب اصلی را میتوان برشمرد:
- دسترسی به قسمت زیرین زیردوشی بسیار سخت و گاه غیرممکن است و همین امر، باعث تجمع کثیفی و لجن در آن قسمت میشود و احتمال بروز برخی بیماریها را بالا میبرد. بنابراین، بهویژه برخی از انواع زیردوشی را میبایست زود به زود و با دقت تمیز و ضدعفونی کنید. اگر خیلی دیر برای نظافت آن اقدام کنید، تمیز کردنش ناممکن میشود و مجبور خواهید شد برای جدا کردن، جابهجایی و نصب مجدد از متخصص کمک بگیرید که کار هزینهبری است.
- لبۀ بیرونی زیردوشی روکار، اگر به صورت غیرایمن مورد استفاده قرار گیرد، میتواند باعث افتادن خردسالان، سالمندان و افراد ناتوان حرکتی شود که برای آنان خطرناک است.
ویژگیهای یک زیردوشی خوب چیست؟
برای خرید یک زیردوشی مناسب، میبایست چندین معیار را مد نظر قرار دهید. مهمترین این ویژگیها شامل موارد زیر است:
- ضدآب بودن
- هدایت مناسب آب
- آنتی باکتریال بودن
- نصب آسان
- مقاومت بالا در برابر وزن انسان (دچار انحنا و شکستگی نشود)
- مقاومت بالا در برابر پوسیدگی، زنگزدگی، خراشیدگی و لک شدن
- دوام بالا
- ضدلغزش بودن
- تناسب با ابعاد حمام و فضای زیر دوش
- هماهنگی با دکوراسیون حمام
- تناسب قیمت زیردوشی با کیفیت آن
انواع زیر دوشی از لحاظ محل و نحوۀ نصب
مهمترین دستهبندی که میتوان برای زیردوشیها ارائه داد، از لحاظ نحوۀ نصب است:
- زیردوشی ثابت
این مدل زیردوشی، به همراه سرامیک یا کاشی حمام به صورت ثابت در محل مناسب نصب میشود و امکان جابهجایی آن وجود ندارد.
- زیردوشی متحرک
ویژگی بارز این نوع زیردوشی، امکان جابهجایی و انتقال آن توسط کاربر است. این ویژگی به کاربر کمک میکند تا بهراحتی فضای زیر آن را تمیز و ضدعفونی کند. بنابراین، یک گزینۀ کاملاً بهداشتی محسوب میشود.
- زیردوشی توکار
این مدل زیردوشی مانند زیردوشی ثابت است، با این تفاوت که در کف حمام و پایینتر از سطح تمامشدۀ آن نصب میشود. در این شیوه، یک عمق ملایم خواهید داشت که از انتقال آب و رطوبت به سایر بخشهای حمام جلوگیری میکند. از طرفی، به دلیل نداشتن لبه، خردسالان و کهنسالان از خطر گیر کردن پا به لبۀ برآمدۀ آن در امان خواهند بود.
نصب زیردوشی توکار میبایست پیش از اتمام مراحل ساخت حمام و کابین دوش انجام شود.
- زیردوشی روکار
زیردوشی روکار یک لبۀ برآمده دارد که بالاتر از سطح زمین قرار میگیرد و به طور کامل از جاری شدن آب زیر دوش به سایر قسمتهای حمام جلوگیری میکند. اگر بخواهید دکوراسیون حمام خود را بدون آسیب زدن به کاشیها و سرامیکها تغییر دهید، میتوانید از زیردوشی روکار استفاده کنید.
زیردوشی روکار، به هر دو صورت ثابت و متحرک قابل نصب است و به لحاظ زیبایی، نسبت به سایر انواع زیردوشی گزینههای متنوعتری را در اختیار شما قرار میدهد.
برای اینکه بتوانید دربارۀ زیردوشی و نحوۀ نصب آن تصمیم بگیرید، بد نیست انواع گاتر و انواع کفشور را هم بشناسید.
انواع زیردوشی از نظر مصالح
زیردوشیها معمولاً از ۷ نوع مصالح مختلف ساخته میشوند:
- اکریلیک
- فایبرگلاس
- چینی
- کاشی سفارشی
- سنگ
- رزین سنگی
- کامپوزیت
در ادامه، به معرفی هریک از آنها میپردازیم.
- زیردوشی اکریلیک
زیردوشیهای اکریلیک از اعمال گرما و قالببندی ورقههای بزرگ اکریلیک ساخته و معمولاً با مواد دیگر تقویت میشوند. این نوع زیردوشی بسیار سبک است و به دلیل دوام معقول (البته نه به اندازۀ زیردوشی کامپوزیت) و نگهداری آسانتر نسبت به کاشی یا سنگ طبیعی شناخته میشود. برای تمیز کردن و نگهداری زیردوشی اکریلیک، تنها به یک شویندۀ حمام همهکاره نیاز دارید.
این نوع زیردوشی مقرونبهصرفه است و معمولاً به تعمیرات کمی نیاز دارد. البته، تعمیر آن میتواند تا حدی پرهزینه باشد، بهویژه با توجه به احتمال وجود نقاط ضعیف در مواد ساختهشده در طول فرایند تولید.
- زیردوشی فایبرگلاس
زیردوشی فایبرگلاس از ترکیب رزین پلی استر با الیاف ظریف شیشه ساخته و سپس قالبریزی میشود. این نوع زیردوشی جایگزین ارزانتری برای انواع دیگر زیردوشی شناخته میشود و تعمیرات آن نیز کمهزینهتر است. مانند اکریلیک، فایبرگلاس نیز بادوام است و کمتر در معرض شکستگی و ترک قرار دارد. البته، فایبرگلاس مستعد آسیب یا لکه است و ممکن است نیاز به تعویض زودتر داشته باشد.
با این حال، هنگام تمیز کردن آن باید مراقب باشید. اگر از پاککنندهای با سایندگی خیلی بالا استفاده کنید، زیردوشی شما ممکن است آسیب ببیند. همچنین مراقبت از زیردوشی در برابر لکههای آب و رسوبات معدنی ضروری است.
این نوع زیردوشی، فاقد جذابیت بصری است و بهندرت به رنگی غیر از سفید تولید میشود.
- زیردوشی چینی
چینی، از ترکیب خاک رس طبیعی، آب و سایر مواد آلی در معرض حرارت تولید میشود و به عنوان یک مصالح کاملاً محکم، بادوام و سنگین گزینهای عالی برای زیردوشی محسوب میشود.
زیردوشی چینی سطحی صیقلی دارد و در برابر خراش مقاوم است، اما نسبتاً لغزنده و گران است. هرچند مزیتهای آن باعث میشود مقرونبهصرفه به نظر برسد.
- زیردوشی کاشی سفارشی
کاشی یک انتخاب عالی برای زمانی است که میخواهید دوش منحصربهفرد خود را داشته باشید. یک زیردوشی کاشی میتواند از کاشیهای بزرگ یا کوچک در هر رنگی ساخته شود و با دیوار و کف حمام شما هماهنگ شود.
زیردوشیهای کاشی سفارشی در عین حال که تنوع بالایی دارند و میتوانند ظاهری مجلل و شخصی به حمام ببخشند، دردسرهای خاص خود را نیز دارند. این نوع زیردوشی هم به لحاظ مصالح و هم به لحاظ نصب و نگهداری پرهزینه است. تمیز نگه داشتن دوغاب بین کاشیها سخت است و به مرور زمان فرسوده میشود. همچنین، نصب زیردوشی کاشی، نیاز به زیرسازی دارد.
- زیردوشی سنگ طبیعی
زیردوشی سنگی بهراحتی تمیز میشود، تعمیر و نگهداری آن حداقل است و سالها دوام میآورد. انواع مختلف سنگ طبیعی برای انتخاب وجود دارد که سنگ مرمر محبوبترین آنها است، زیرا بسیار براق و شیک است.
البته این نوع زیردوشی گزینهای گران محسوب میشود. اگر دنبال محصولی مشابه و ارزانتر میگردید، میتوانید سراغ سنگ مرمر مصنوعی بروید که به همان اندازه زیباست اما ماندگاری چندانی ندارد. در ادامه، به معرفی آن میپردازیم.
- زیردوشی رزین سنگی
اگر یک زیردوشی شیک میخواهید که بتواند با هر دکوراسیونی هماهنگ شود، زیردوشی رزین سنگی جوابگوی شما خواهد بود. این مدل زیردوشی، از مخلوط سنگ طبیعی و پلاستیک مصنوعی ساخته شده و در تولید آن، از سنگهای مختلفی میتوان استفاده کرد که رایجترین آنها مرمر، سنگ آهک و گرانیت است.
ویژگی دیگر این مدل روشویی این است که بهراحتی تمیز میشود و لازم نیست نگران تجمع قارچ و کپک باشید. ضمن اینکه، نیازی به دوغاب ندارد و به همین دلیل تمیز کردن آن آسان است.
از آنجایی که زیردوشیهای رزین سنگی دارای پوشش ژلی هستند، ۱۰۰% در برابر نشت آب مقاوماند. همچنین آسیبپذیری کمی در برابر خراشیدگی و خرابی دارند.
این زیردوشیها به دلیل بافتدار بودن لغزنده نیستند. تنوع رنگی آنها نیز بالا است و شما میتوانید هم به صورت آماده و هم سفارشی آنها را تهیه کنید.
- زیردوشی کامپوزیت
کامپوزیت مادۀ مهندسیشدهای است که از دو یا چند مادۀ مختلف (اغلب سنگ، فایبرگلاس و اکریلیک) ساخته میشود. ترکیب مواد مختلف کیفیتهایی را ایجاد میکند که با مواد اولیه بسیار متفاوت است. زیردوشی کامپوزیت بهترین نوع زیردوشی است، بهخصوص از نظر دوام. هرچند برخی انواع آن گرانترند، اما نگهداری، تعمیر و نصب آنها آسان است و میتوانند چندین دهه دوام بیاورند.
انواع زیردوشی از نظر شکل و اندازه
زیردوشیهای حمام از نظر شکل، زاویه و اندازه انواع مختلفی دارند و انتخابهای زیادی به شما میدهند.
اندازۀ زیردوشیای که انتخاب میکنید به اندازۀ فضای دوش شما بستگی دارد.
- زیردوشیهای مربعی معمولاً در ابعاد ۷۰ در ۷۰ سانتیمتر تا ۹۰ در ۹۰ سانتیمتر عرضه میشوند.
- زیردوشیهای مستطیلی نیز از ۱ متر در ۷۰ سانتیمتر شروع میشوند و تا ۱.۷ در ۱.۲ متر موجودند.
شکل زیردوشی نیز مهم است. اکثر زیردوشیها به شکل مستطیل، مربع، نیمگرد یا گوشهدار عرضه میشوند. از گزینۀ گوشهدار میتوانید در کف دوشهایی که در گوشه نصب شدهاند استفاده کنید.
شکل ایدهآل زیردوشی به عوامل مختلفی مانند فضای موجود، دکوراسیون و البته ترجیح شخصی شما بستگی دارد. برای مثال، اگر فضای حمامتان محدود است، یک زیردوشی نیمگرد انتخاب مناسبی است. اما اگر فضای بزرگی دارید، یک زیردوشی مستطیلی میتواند حس لوکستری به حمام شما بدهد.
انواع زیردوشی از نظر آستانه (حاشیه)
زیردوشیها از نظر آستانه نیز دارای انواع مختلفی هستند تا بتوانند نیازها و ترجیحات مشتریان را برآورده کنند. آستانۀ زیردوشی به لبۀ جلویی آن اشاره دارد و قسمتی است که از آن پا را به درون میگذارید تا وارد فضای دوش شوید.
- زیردوشی بدون مانع به افراد این امکان را میدهد تا به طور مستقیم بدون خطر لغزش یا زمین خوردن وارد شوند.
- زیردوشی با آستانۀ اریب دارای یک ورودی شیبدار است و امکان دسترسی آسان با صندلی چرخدار را فراهم میکند.
- زیردوشی با آستانۀ محدودشده همان چیزی است که در اکثر خانهها یافت میشود و اغلب از ۰.۵ اینچ تا ۶ اینچ (۱.۵ تا ۱۵سانتیمتر) بلندی دارد.
- زیردوشی با آستانۀ موقت دارای آستانۀ قابل جابهجایی است؛ بدان معنی که میتواند به زیردوشی بدون مانع تبدیل شود. این نوع زیردوشی، برای خانههایی با چند خانواده ایدهآل است، همچنین، برای کسانی که به ایام پیری خود یا والدینشان فکر میکنند.
سخن آخر
حمام شما متناسب با ابعاد، طراحی و ویژگیهای خاص آن ممکن است به نصب زیردوشی نیاز داشته باشد. زیردوشیهای موجود در بازار به لحاظ نحوۀ نصب، جنس، شکل، اندازه، رنگ و قیمت از تنوع بالایی برخوردارند. ما در این مطلب سعی کردیم هرآنچه برای آشنایی با زیردوشی و انواع آن نیاز دارید به شما بگوییم تا بتوانید انتخاب راحتتر و آگاهانهتری داشته باشید.
شما چه تجربهای در استفاده از روشویی دارید و کدام معیارها را مهمتر میدانید؟