تخته فیبر با چگالی متوسط که معمولاً با نام ام دی اف (MDF) شناخته میشود، یک محصول چوبی پرطرفدار در بازار است. این محصول، محکم، بادوام، صاف و نسبتاً مقرون‌به‌صرفه است که آن را به انتخابی مناسب برای کابینت، مبلمان، دیوارپوش و… تبدیل کرده است.
در این مطلب، ابتدا انواع چوب ام دی اف، کاربردها و ویژگی‌های هریک را بررسی می‌کنیم و در ادامه، از پنلهای بامبو به‌عنوان رقیب محصولات ام دی اف سخن می‌گوییم.
ام دی اف (MDF) مخفف تخته فیبر با چگالی متوسط (Medium Density Fibreboard)، نوع نسبتاً جدیدی از محصولات چوب مهندسیشده است که برای تولید آن، خردههای چوب طی یک فرایند استاندارد و تحت دمای بالا و فشار شدید، با استفاده از موم و چسب رزین به هم چسبانده میشوند.
محصول به‌دست‌آمده، از نئوپان قوی‌تر و متراکم‌تر است، بافتی یکنواخت دارد، برش‌دادن و شکل‌دهی به آن آسان است و هیچ رگه، گره یا حفرۀ قابل مشاهده‌ای ندارد. ضمن اینکه، میتوان آن را با روکشهای متنوعی پوشاند که به آن ظاهر و کیفیت متفاوتی می‌دهد. به همین دلیل، در سال‌های اخیر محبوبیت فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است. به MDF، چوب ام دی اف نیز گفته میشود.
این محصول، بسیار متنوع است و به دلیل استحکام، دوام و سطح صاف آن، برای کاربردهای زیر عالی است:
ام دی اف یک جایگزین مقرون‌به‌صرفه برای چوب سالید است، ضمن اینکه در مقایسه با چوب به نگهداری و مراقبت کمتری نیاز دارد.
انواع ام دی اف را براساس ویژگی‌های مختلف آن (کاربرد، چگالی، روکش، ضخامت، رنگ و…) دسته‌بندی می‌کنند. برخی از رایجترین انواع چوب ام دی اف عبارتند از:
هر نوع چوب ام دی اف ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد و برای کاربردهای متفاوتی مناسب است.
ام دی اف استاندارد که ام دی اف معمولی (Regular MDF) نیز نامیده میشود، از خردههای چوب تشکیل شده و معمولاً متراکم‌تر و سنگین‌تر از تخته سه‌لا است. ضمن اینکه، خاصیت کشسانی (ارتجاعی) کمتری دارد، به این معنی که ماده‌ای سفت است و به‌راحتی می‌شکند.
رنگ چوب ام دی اف استاندارد معمولاً قهوه‌ای مایل به زرد یا قهوه‌ای تیره است و در ضخامت‌های مختلفی عرضه میشود. همچنین، از انواع دیگر MDF ارزان‌تر است، زیرا هیچ درمانی بر روی آن اعمال نمی‌شود.
ام دی اف اولترا لایت همان خواص ام دی اف معمولی را دارد، اما از نظر وزن سبک‌تر است و چگالی کمتری دارد که کار با آن را آسان‌تر می‌کند. این نوع MDF برای کاربردهای غیرسازه‌ای و در جاهایی که تحمل وزن‌های سنگین ضرورت ندارد استفاده میشود.
ام دی اف رنگی دارای خواصی مشابه ام دی اف معمولی است، اما به دلیل تنوع رنگی، می‌تواند به طراحان، معماران و نجاران گزینه‌هایی رنگارنگ ارائه دهد تا برای پروژه‌های خاص از آن استفاده کنند. انواع رنگ ام دی اف جذابیت‌های متفاوتی ایجاد می‌کنند که قابل توجه است.
ام دی اف، حاوی ماده‌ای سرطان‌زا به نام اوره فرمالدهید است که می‌تواند باعث تهوع، سرفه، تحریک پوست و سوزش چشم، بینی و گلو شود. ام دی اف بدون فرمالدهید کمترین میزان فرمالدهید را دارد و برای افرادی که می‌خواهند از خطر آلرژی در امان باشند ایده‌آل است.
یک جایگزین بهتر، پنلهای بامبو است. این پنل‌ها نیز اغلب در دستۀ پنلهای چوبی مشابه ام دی اف و نئوپان قرار می‌گیرند. منتها چسبی که در پنلهای بامبو استفاده میشود دوستدار محیط زیست و دارای گواهی سلامت است، یعنی منجر به انتشار گاز فرمالدهید و سایر گازهای سمی نمی‌شود.
ام دی اف ضدحریق محصولی است که در صورت وقوع آتش‌سوزی، سرعت گسترش شعله را کاهش می‌دهد. بنابراین، در ساختمان‌های عمومی و سایر مناطقی که باید مقررات خاص آتش‌نشانی را رعایت کنند، استفاده میشود. همچنین، گزینۀ مناسبی برای مناطق مستعد آتش‌سوزی یا نزدیک به منبع گرما است؛ برای مثال، کابینت‌های مجاور اجاق گاز.
ام دی اف ضدحریق معمولاً علامتی به رنگ قرمز یا آبی دارد که نشان‌دهندۀ مقاومت آن در برابر آتش است.
اگر در شهری مرطوب با آب‌وهوای شرجی و بارانی زندگی می‌کنید، این نوع MDF بهترین انتخاب برای شما است. همچنین، برای فضاهای مرطوب داخلی مانند حمام و آشپزخانه توصیه میشود.
وجود علامت سبز روی پنلهای ام دی اف، مقاومت محصول در برابر رطوبت را نشان می‌دهد. در نظر داشته باشید که کاربرد این نوع ام دی اف محدود به فضای داخل خانه است و برای فضاهای خارجی توصیه نمی‌شود.
در حالت کلی، ام دی اف برای استفاده در فضاهای خارجی مناسب نیست، اما نوعی ام دی اف طراحی شده که میتوان آن را در فضای باز نصب کرد. این نوع ام دی اف چگالی و استحکام بیشتری دارد و همین امر باعث دوام بیشتر آن نسبت به ام دی اف‌های معمولی میشود. این پنل‌ها در برابر رطوبت، موریانه و قارچ مقاوم‌اند.
MDF خام بدون روکش، زیبایی خاصی ندارد و از نظر مقاومت نیز بسیار آسیب‌پذیر است؛ زیرا حرارت، رطوبت، حشرات موذی و سایر عوامل مخرب محیطی می‌توانند به‌راحتی به بافت آن نفوذ کنند و به آن آسیب بزنند. روکش ام دی اف تا حد زیادی این ضعف‌ها را پوشش می‌دهد.
در انواع ورق ام دی اف روکششده، هستۀ ام دی اف از دو سو با ورق نازکی از روکش (اغلب به ضخامت 0.5 میلی‌متر) پوشانده میشود که به آن ظاهری متفاوت و زیبا می‌بخشد و بر مقاومت آن نیز می‌افزاید.
در ادامه، رایجترین انواع چوب ام دی اف از نظر روکش را معرفی می‌کنیم.
برندهای مطرح دنیا ازجمله برند MOSO مجموعۀ بسیار متنوعی از روکشهای بامبو را در ضخامت‌ها، رنگ‌ها و بافت‌های مختلف ارائه می‌دهند. این محصولات در سراسر جهان در کاربردهای گوناگون اعم از پوشش دیوار، سقف، در، مبلمان، کابینت و… استفاده میشوند. روکش بامبوی برند موزو با برش‌دادن ورق‌های چندلایۀ چوب بامبو تولید و روی ام دی اف پرس میشود.
روکش چوب طبیعی، لایۀ نازکی از چوب است که روی هستۀ ام دی ف نصب میشود. استفاده از روکش چوب چسبی به ام دی اف ظاهری مشابه چوب طبیعی می‌بخشد که بسیار جذاب و پرطرفدار است. انواع طرح چوب ام دی اف در بازار موجود است.
روکش لمینت به دلیل مقاومت و تنوع بسیار بالایی که دارد، در کابینت‌سازی و ساخت کمد دیواری بسیار پرکاربرد است. این روکش در دو نوع لمینت HPL و لمینت CPL عرضه میشود. لمینت CPL یا فشرده، از لمینت HPL ضخیم‌تر و مقاوم‌تر است.
رایجترین، پرطرفدارترین و متنوع‌ترین روکشی که بر روی ام دی اف خام کشیده میشود روکش ملامینه است. این نوع روکش، مقاومت و کیفیت بالایی دارد و به لحاظ اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه است.
ضمن اینکه، برای چسباندن آن بر روی ام دی اف خام، نیازی به چسب نیست، زیرا خود ملامینه از کاغذهای تزیینی آغشته با چسب ملامین تشکیل شده که به‌راحتی بر روی سطح صاف ام دی اف می‌چسبد.
روکش ممبران، روکشی از جنس PVC است که بر روی ام دی اف خام وکیوم میشود. این شیوه باعث میشود محصولات ممبران در برابر رطوبت مقاوم باشند و تا زمانی که خط یا خراشی بر روی سطح آن‌ها ایجاد نشود، مقاومت خود را حفظ کنند. بدین ترتیب، ممبران برای ساخت لوازم و وسایلی مانند انواع کابینت ام دی اف آشپزخانه، کابینت حمام و… بسیار مناسب است.
پوشش هایگلاس بسیار براق، صیقلی و آینه‌مانند است و همین به آن ظاهر و جلوه‌ای منحصربه‌فرد می‌بخشد. این محصول از نوعی پلاستیک فشردۀ براق، به نام پلکسی گلاس ساخته میشود.
روکش پلی گلاس مانند روکش هایگلاس بسیار صاف و صیقلی است اما نسبت به آن مقاومت و کیفیت بالاتری دارد. در ساخت روکش پلی گلاس، یک لایه پلی استر بر روی ام دی اف که با ورق ملامینه پرس شده، کشیده میشود. رنگ روکش پلی گلاس براساس رنگ ملامینه تعیین میشود و روکش پلی استر نقشی در تعیین رنگ آن ندارد.
روکش لمی گلاس ظاهری شبیه هایگلاس یا پلی گلاس دارد اما جنس آن از PVC است. ضدآب بودن، درخشندگی فوق‌العاده، تنوع طرح و رنگ، مقاومت در برابر خط و خش و مقاومت در برابر تغییر رنگ در گذر زمان، از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای این نوع روکش ام دی اف است.
روکش آکریلیک، نوعی ترموپلاستیک است که اغلب به روش وکیوم بر روی ام دی اف خام چسبانده میشود.
این روکش نسبت به روکش هایگلاس براق‌تر، شفاف‌تر و مقاوم‌تر است، اما درمجموع قیمت آن نسبت به هایگلاس اقتصادی نیست. روکش آکریلیک در برابر خراش مقاومت متوسطی دارد و در اثر ضربۀ محکم اجسام نوک‌تیز، ممکن است آسیب ببیند.
روکش کاغذی که در اصطلاح تجاری لترون نامیده میشود، دارای طرح‌ها و رنگ‌های متنوع و زیبایی است، اما دوام و مقاومت ضعیفی دارد که فقط برای کارهای ضعیف و اقتصادی متداول است. ام دی اف با روکش لترون برای کابینت‌سازی مناسب نیست.
پنل بامبو نوعی چوب مهندسیشده (Engineered wood) است که در مقایسه با چوب طبیعی، تراکم و مقاومت بسیار بالاتری دارد.
این پنل‌ها به دلیل اندازه، ضخامت، بافت، سبک و رنگ‌های متفاوت، انطباق‌پذیری بالایی دارند که دست طراحان و معماران را برای خلاقیت باز می‌گذارد.
شرکت هلندی موزو به‌عنوان پیشرو در صنعت بامبو، امکان تهیۀ پنلهای بامبو چندلایه با ضخامت‌های متفاوت از ۷ تا ۴۰ میلی‌متر را فراهم کرده است. ساختار چندلایۀ این پنل‌ها، مقاومت آن‌ها را در برابر تغییرات رطوبت که یکی از نقاط آسیب‌پذیر محصولات چوبی (ازجمله ام دی اف) است بالا می‌برد.
ازجمله دلایل برتری پنلهای بامبو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
در حال حاضر، پنلهای چوبی در اشکال مختلف تولید میشوند که تخته فیبر با چگالی متوسط (MDF) یکی از متداول‌ترین آن‌ها است. ام دی اف به دلیل استحکام، دوام و سطح صافش، برای کاربردهای متنوعی همچون کابینت‌سازی و ساخت انواع مبلمان (میز، کمد، کشو و…) استفاده میشود.
پنلهای بامبو به‌عنوان رقیب انواع چوب ام دی اف، ارزش‌های فنی و زیبایی‌شناختی فوق‌العاده‌ای ارائه می‌دهند، ضمن اینکه دوستدار محیط زیست و دارای گواهی سلامت‌اند.
شما برای انتخاب مصالح دکوراسیون خانۀ خود به کدام گزینه فکر می‌کنید؟
خانه و معماری با بیش از یک دهه تجربه در زمینه واردات تجهیزات و مصالح ساختمانی اروپایی و ارائه راه‌حل‌های نوآورانه در صنعت ساختمانی، مرجع معتبر و شناخته شده‌ای در این حوزه به شمار می‌رود.
شرکت خانه و معماری با برخی از معتبرترین برندهای اروپایی یعنی Roca و Armani/Roca (محصولات چینی بهداشتی) و همچنین Moso (محصولات بامبو) همکاری می‌کند که تمامی آن‌ها رعایت استانداردهای کیفی در بالاترین سطح و حفظ محیط‌زیست را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند.
