یک ساختمان به‌طور متوسط ۵۰ سال عمر می‌کند و پس از آن، نیاز به بازسازی و تعمیر دارد. به‌عنوان مثال، مالک جدید دیوارها را خراب می‌کند، پنجره‌های نو نصب می‌کند و اتاق‌های جدید می‌سازد. اما تکلیف این همه نخالۀ ساختمانی چه می‌شود؟ این مصالح شامل بتن، شیشه، آجر، فلز و غیره است که تجزیۀ آنها گاه تا میلیون‌ها سال طول می‌کشد. آیا بهتر نیست آنها را دوباره وارد چرخه کنیم و در ساخت‌وسازهای بعدی به کار ببریم؟ ایدۀ مصالح قابل بازیافت در معماری از همین دغدغه‌های زیست‌محیطی می‌‌آید.
در دنیای امروز، مفهوم پایداری به اولویت اصلی جوامع تبدیل شده است و معماری پایدار در خط مقدم آن قرار دارد. در سال‌های اخیر نوآوری‌های زیادی در این زمینه رخ داده است که یکی از محبوب‌ترین آنها، استفاده از مصالح ساختمانی بازیافتی است؛ استفادۀ مجدد از مصالح موجود در محل مانند سازه‌ها و سنگفرش‌ها و مواد غیرمتعارف مانند قوطی‌های نوشابه، لاستیک‌ها و غیره.
در این مطلب، به شما می‌گوییم که مصالح قابل بازیافت در معماری چیست، چه مزیت‌هایی دارد و چند نمونه از این مصالح را معرفی می‌کنیم.
اصطلاح مصالح ساختمانی بازیافتی (Recycled Building Materials) یا مصالح قابل بازیافت (Recyclable Materials) در معماری به دو گروه از مصالح اطلاق می‌شود:
این مصالح، جایگزینی مقرون‌به‌صرفه و سازگار با محیط زیست برای مصالح جدید محسوب می‌شوند، در برداشت از منابع بکر صرفه‌جویی می‌کنند و مصرف انرژی برای تولید مصالح و انتشار گازهای گلخانه‌ای را در بیشتر موارد تا نود درصد کاهش می‌دهد. در این موارد شما به جای دور ریختن حجم زیادی از ضایعات، آنها را دوباره به چرخه استفاده برمیگردانید تا از استفاده بیش از حد از منابعی که به محیط زیست آسیب می زنند، پیشگیری کنید.
در مجموع، استفاده از مصالح قابل بازیافت در معماری، دارای ۶ مزیت اصلی است:
در ادامه، ۶ نمونه از مصالح ساختمانی بازیافتی را معرفی می‌کنیم که در پیاده‌سازی مفهوم معماری پایدار در جهان، نقش پررنگی داشته‌اند.
استفاده از بامبو در ساخت‌وساز چیز جدیدی نیست. با این حال، در سال‌های اخیر به دلیل کاربردهای مختلف (کفپوش، پانل، دیوارپوش، مبلمان و…) به یکی از پایدارترین مصالح ساختمانی رایج تبدیل شده است.
بامبو با این‌که یک گیاه علفی است، استحکام و انعطاف‌پذیری چشمگیری دارد و یک جایگزین عالی برای چوب و فولاد محسوب می‌شود. این مصالح پایدار، پس از استفادۀ اولیه قابل بازیافت است. به‌عنوان مثال، سازندگان می‌توانند بامبو مورد استفاده در ساخت‌وساز را به الیاف بامبو تبدیل کنند و از آن، کارد و چنگال بامبو، ورقه‌های بامبو و کفپوش بامبو بسازند.
این مصالح ساختمانی بازیافت‌پذیر:
یک نمونۀ عالی دیگر از مصالح قابل بازیافت، کاه است؛ یک مصالح ساختمانی ارگانیک سنتی که این روزها دوباره رواج پیدا کرده و مزایای زیر را ارائه می‌دهد:
اکوآجر یا آجر پلاستیکی (Plastic Brick) یک مصالح نسبتاً جدید پایدار است که به‌طور مستقیم با آلودگی زباله‌های پلاستیکی مقابله می‌کند. اکوآجر در واقع یک بطری پلاستیکی است که با انواع پسماندهای تجزیه‌ناپذیر دیگر (ته سیگار، نی‌های نوشیدنی‌ها، درپوش ها و…) پر می‌شود و یک آجر پلاستیکی فشرده و سخت ایجاد می‌کند. از این آجرهای پلاستیکی برای ساختن سازه‌های مختلف از جمله دیواره‌های باغچه استفاده می‌کنند.
تجزیۀ پلاستیک ممکن است تا ۴۵۰ سال طول بکشد. در نتیجه، اکوآجرها جایگزینی دوستدار محیط زیست و مقرون‌به‌صرفه برای آجرهای معمولی محسوب می‌شوند.
ورق پلی‌کربنات یک مصالح ساختمانی امروزی است که برای سقف‌ها یا پانل‌های دیواری استفاده می‌شود. این ورق از پلیمرهای ترموپلاستیک ساخته شده و ۱۰۰% قابل بازیافت است.
این پانل‌های شفاف را می‌توان بدون هیچ‌گونه تغییر شیمیایی ذوب کرد و به‌طور مکرر مورد استفاده قرار داد. ورقه‌های پلی‌کربنات نمای زیبا و خیره‌کننده‌ای ایجاد می‌کنند که در عین حفظ حریم خصوصی، به نور اجازۀ ورود می‌دهد.
آجرهای سفالی از ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد وجود داشته‌اند، بنابراین مصالح ساختمانی جدیدی محسوب نمی‌شوند. عمر طولانی ۵۰۰سالۀ آجرهای سفالی به این معنی است که می‌توان از آنها برای چندین پروژۀ ساختمانی استفادۀ مجدد کرد.
علاوه بر آن، سازندگان می‌توانند این آجرها را خرد کنند و به صورت آجر جدید درآورند یا از ذرات آن به‌عنوان سنگدانه در بتن، یا شن و ماسۀ پرکننده استفاده کنند.
ضایعات شیشه تجزیه‌ناپذیرند و برای محیط زیست خطر دارند. در سال‌های اخیر، ایدۀ بازیافت شیشه به‌عنوان جایگزینی برای سنگدانه‌های طبیعی و سیمان مورد توجه قرار گرفته و در نمونه ساختمان‌های معماری پایدار به کار رفته است. از سوی دیگر، فرایند تولید سیمان، دی اکسید کربن زیادی در هوا منتشر می‌کند. با مخلوط‌کردن خرده‌شیشه در بتن می‌توان انتشار دیاکسیدکربن را کاهش داد و علاوه بر آن، محصولی قوی‌تر، بادوام‌تر و مقاوم‌تر تولید کرد.
ویژگی بی‌اثر بودن شیشه از نظر شیمیایی و استحکام ذاتی بالا، شیشۀ بازیافتی را به یک مصالح ساختمانی مناسب برای جایگزینی سیمان در کاربردهای بتن تبدیل می‌کند. همچنین، جایگزین خوبی برای شن و ماسۀ گرانیت خشک است که در محوطه‌سازی استفاده می‌شود.
زیبایی مصالح بازیافتی در این واقعیت نهفته است که می‌توان آنها را پردازش کرد و برای استفادۀ مجدد به شکل دیگری درآورد. مصالح قابل بازیافت در معماری، با محیط زیست سازگارند و معمولاً از مکانی نزدیک به سایت تهیه می‌شوند. خاک، کاه، آجر سفالی و بامبو نمونه‌هایی از مصالح ساختمانی هستند که می‌توانند بازیافت شوند.
این مصالح، نه‌تنها مصرف انرژی را کاهش می‌دهند، ضایعات را کم می‌کنند و انتشار گازهای گلخانه‌ای را به حداقل می‌رسانند، بلکه اغلب ارزان‌تر نیز هستند و به صرفه‌جویی در هزینه‌ها کمک می‌کنند.
اگر تصمیم دارید از بامبو در ساختمان خود استفاده کنید، از فروشگاه آنلاین شرکت خانه و معماری دیدن کنید.
خانه و معماری با بیش از یک دهه تجربه در زمینه واردات تجهیزات و مصالح ساختمانی اروپایی و ارائه راه‌حل‌های نوآورانه در صنعت ساختمانی، مرجع معتبر و شناخته شده‌ای در این حوزه به شمار می‌رود.
شرکت خانه و معماری با برخی از معتبرترین برندهای اروپایی یعنی Roca و Armani/Roca (محصولات چینی بهداشتی) و همچنین Moso (محصولات بامبو) همکاری می‌کند که تمامی آنها رعایت استانداردهای کیفی در بالاترین سطح و حفظ محیط‌زیست را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند.
